مریم سرخوش – خبرنگار: مطالبه در اختیار گرفتن تبلیغات محیطی از سوی باشگاه‌ها با اصرار استقلال و البته مقاومت سازمان لیگ در فصل بیست‌ویکم شکل جدی به خود گرفته است.
حالا دیگر تیم‌های لیگ‌برتر هم خواهان برخورداری از امتیاز اجرای تبلیغات محیطی در دیدارهای خانگی‌شان هستند. چرا که درآمدهای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی سازمان لیگ برای باشگاه‌ها تاکنون نه به اندازه ارزش برندشان پرداخت شده و نه شفافیتی از میزان درآمدها وجود داشته است. در تمام دنیا باشگاه‌های فوتبال از راه‌های مختلفی از جمله حق پخش تلویزیونی و تبلیغات محیطی در ورزشگاه‌ها درآمدزایی می‌کنند اما باشگاه‌های ایرانی حداقل طی یک دهه اخیر از این ۲ مقوله درآمدزایی نداشته‌اند. حالا انباشت بدهی، پنجره‌های بسته نقل و انتقالات، پرونده‌های بدهی به خارجی‌ها، از دست رفتن کیفیت تیم‌ها، سقوط برخی باشگاه با قدمت فراوان از سطح اول به دلیل همین مشکلات مالی کمترین دستاوردی است که تیم‌های فوتبال لیگ‌برتری در محرومیت از ابتدایی‌ترین روش‌های درآمدزایی با آن مواجه بودند. امتیاز حق پخش سال‌هاست روی زمینه مانده و حالا به نظر می‌رسد که سازمان لیگ به عنوان متولی اصلی رقابت‌های فوتبال در کشور همان مسیری را می‌رود که صداوسیما طی سال‌ها در پیش گرفته است. از درآمدهای چندصد میلیاردی چند سال اخیر این سازمان، روزی باشگاه‌های ایرانی ناچیز و بر اساس اعلام برخی باشگاه‌ها حتی صفر بوده، اما به نظر می‌رسد که این بار عزم جدی برای شکستن مقاومت سازمان لیگ در پرداخت شفاف حق‌السهم باشگاه‌ها رقم خورده و باید تغییری اساسی در شکل درآمدزایی آنها از فوتبال ایران ایجاد شود.
کشمکش استقلال و سازمان ادامه دارد
به گفته مسئولان سازمان لیگ تا پیش از فصل هجدهم، پیمانکاران تبلیغات محیطی طرف قرارداد با سازمان لیگ بخش قابل توجهی از درآمدها را در جیب خودشان می‌گذاشتند و تنها عایدی‌شان برای فوتبال شکایت‌های مالی بود که نتیجه آن به نفع سازمان صادر شده اما هنوز خبری از دریافت مطالبات نیست. این مسئله را صادق درودگر، عضو هیات رئیسه سازمان لیگ هفته گذشته در برنامه فوتبال عنوان کرد و گفت: «پیمانکاری که فصل جدید با استقلال قرارداد بسته همان شرکتی است که در گذشته با سازمان لیگ همکاری می‌کرده و همچنان به ما بدهکار است.» اما دو فصل ۱۸ و ۱۹ به گفته درودگر، با پیمانکاری قرارداد امضا شد که منجر به وصول مطالبات مالی به نفع سازمان لیگ بود و شنیده‌ها هم حاکی از آن است که این سازمان بابت دو فصل همکاری با آن شرکت تبلیغاتی درآمدزایی بیش از ۲۰۰ میلیارد تومانی داشته و طلب به جا مانده‌ای از ۲ این فصل ندارد. اما فصل پیش هم رویه جدیدی از سوی کمیته اقتصادی سازمان لیگ رقم خورد و مزایده‌ای برای واگذاری تبلیغات محیطی برگزار نشد. کمیته اقتصادی سازمان لیگ به صورت مستقل اقدام به فعالیت در حوزه تبلیغات محیطی برای لیگ بیستم کرد. اتفاقی که گفته می‌شد کاهش درآمدهای لیگ‌برتر را رقم زد. امسال هم با گذشت ۲هفته از آغاز فصل بیست و یکم، حرفی از پیمانکار جدید نیست و حتی شنیده می‌شود که سازمان لیگ در عقد قرارداد با یک کارگزار اقتصادی به مشکل خورده است. مشکلی که با مطالبه جدید باشگاه‌ها مبنی بر واگذاری تبیلغات محیطی به باشگاه‌ها می‌تواند به چالشی جدی برای سازمان لیگ بدل شود. مدیران لیگ‌برتری خواهان تبلیغات محیطی در ورزشگاه‌های خانگی‌شان هستند و معتقدند که فعالیت اقتصادی سازمان لیگ طی سال‌های اخیر نه‌تنها عایدی برای آنها نداشته که ضررهای هنگفتی را به دلیل محرومیت از فعالیت‌های درآمدزا برای آنها رقم زده است.
استقلالی‌ها امسال قرارداد ۵۰۰ میلیارد تومانی با یک شرکت تبلیغاتی امضا کردند و به نظر می‌رسد که بخشی از قرارداد قرار است از تبلیغات محیطی دیدارهای خانگی آبی‌ها تامین شود، اما سازمان لیگ تا کنون چنین اجازه‌ای را صادر نکرده است. جنجال هم زمانی آغاز شد که استقلالی‌ها هفته گذشته پیش از آغاز دیدار با تیم هوادار، تجهیزات تبلیغات محیطی خود را به استادیوم آزادی ارسال کرد اما مسئولان ورزشگاه از ورود این تجهیزات ممانعت به عمل آوردند. درودگر همان زمان درباره ممانعت از ورود تجهیزات استقلال به ورزشگاه آزادی گفت: «تبلیغات محیطی لیگ‌برتر در اختیار این سازمان است و دیگر شرکتی به عنوان واسطه عمل نمی‌کند. من به مدیرعامل باشگاه استقلال توصیه می‌کنم که آیین‌نامه لیگ حرفه‌ای را یک بار دیگر بخواند و این اقدام، قانونی نیست.» استقلالی‌ها هم با انتشار بیانیه‌ای، ضمن زیر سوال بردن صحبت‌های درودگر، به احقاق حق خود از طریق دریافت حق تبلیغات محیطی در بازی‌های خانگی اصرار کردند و نوشتند: «متاسفانه با وجود ظرفیت‌های فراوان فوتبال کشور برای درآمدزایی همچنان فوتبال ایران با مشکلات مالی و اقتصادی مواجه است. با وجودی که اختیار تبلیغات محیطی طی چند فصل گذشته با سازمان لیگ بوده اما این فرصت تبدیل به درآمد بزرگ و پایدار برای باشگاه‌های فوتبال کشور نشده است. چه بسا اطلاع‌رسانی شفاف درباره درآمدهای تبلیغات محیطی در حداقل پنج فصل گذشته خود تاییدی بر این گزاره باشد. در نهایت نه انتفاع و درآمد پایدار و بزرگ برای باشگاه‌ها از تبلیغات محیطی حاصل شده که در برخی موارد به سازمان لیگ بدهکار هم شده‌اند.» در نهایت زمانی که به نظر می‌رسید کشمش آبی‌ها و سازمان لیگ با خبر منتشر شده در سایت باشگاه استقلال مبنی بر توافق دو طرف حل و فصل شده باشد اما ساعاتی بعد باز هم درودگر اعلام کرد ادعای باشگاه استقلال صحت ندارد. او گفت: «سازمان لیگ با درخواست دکتر سجادی جلسه‌ای را با این باشگاه برگزار کرد تا تکلیف تبلیغات محیطی مشخص شود. در این جلسه مقرر شد کارگزار استقلال با تعیین سهم سازمان لیگ و ارائه تضمینات قانونی، درخواست خود را به سازمان لیگ ارائه دهد. این درخواست در هیات‌رئیسه سازمان لیگ مطرح خواهد شد تا نسبت به آن رای‌گیری شود.»
ناکامی سازمان در عقد قرارداد
درخواست استقلال و مخالفت سازمان لیگ البته حواشی دیگری هم داشت. برخی رسانه‌ها ادعا کردند که علت اصلی مخالفت سازمان با پیشنهاد استقلال مبنی بر برخورداری از امتیاز تبلیغات محیطی بازی‌های خانگی در رقابت‌های لیگ‌برتر و جام حذفی از سوی کارگزار جدید باشگاه، ناکامی در عقد قرارداد با یک شرکت تبلیغاتی برای بهره‌برداری از تبلیغات محیطی مسابقات لیگ بیست و یکم بوده است. خبرآنلاین در این باره نوشت: «یک مقام آگاه در سازمان لیگ عنوان کرده پس از آنکه این سازمان در پروسه واگذاری تبلیغات محیطی برای مسابقات لیگ بیست و یکم ناکام ماند، طبیعی است که حالا با این پیشنهاد به راحتی موافقت نشود!» این عضو ارشد سازمان لیگ که تمایلی به ذکر نامش ندارد، عنوان کرد: «مسئولان لیگ اعتقاد دارند اگر قرار به پرداخت ۱۵۰ میلیارد توسط این شرکت به باشگاه استقلال است، سازمان لیگ حاضر است با ۱۸۰ میلیارد امکان بهره‌برداری از کل مسابقات را به این شرکت واگذار کند به این شرط که قرارداد به جای باشگاه استقلال با سازمان لیگ منعقد شود.» در ادامه این خبر این مقام آگاه با اشاره به ناکامی سازمان لیگ در دوره گذشته در موضوع تبلیغات محیطی به واسطه شیوع ویروس کرونا و مشکلات اقتصادی حاکم بر بازار تبلیغات عنوان کرده که اگر سازمان لیگ با این موضوع موافقت می‌کرد جای تعجب داشت!
سهم باشگاه از ۲۰۰ میلیارد درآمد؛ تقریبا هیچ!
حالا اما دیگر از آن سکوت خبری درباره درآمدهای سازمان لیگ از تبلیغات محیطی خبری نیست و طی روزهای گذشته انتقادات قابل توجهی از این عملکرد در فضای مجازی و رسانه‌ها مطرح شده است. با وجودی که درودگر بر پرداخت مطالبات باشگاه‌ها از محل درآمدزایی سازمان لیگ اصرار دارد، مدیران عامل لیگ‌برتر این ادعا را تایید نمی‌کنند و از شفاف نبودن درآمدهای سازمان و پرداخت نشدن مطالباتشان سخن می‌گویند. با وجودی که تا فصل هفدهم قراردادهای سازمان لیگ با پیمانکاران تبلیغات به گونه‌ای رقم خورده بود که درآمد چندانی را نصیب این سازمان نمی‌کرد و البته سر باشگاه‌ها در دریافت مطالباتشان بی‌کلاه می‌ماند، اما دو فصل بعد از آن قرارداد جدید این سازمان با شرکتی دیگر به گونه‌ای منعقد شد که درآمدهای حاصل از تبلیغات تنها به حساب سازمان وصول می‌شد و در اختیار کارگزار پیمانکار قرار نمی‌گرفت. آنها در فصل هجدهم بیش از ۸۰ میلیارد تومان و در فصل نوزدهم هم ۱۲۰ میلیارد تومان درآمد داشتند، اما تنها درباره پرسپولیس به عنوان قهرمان پنج فصل پیاپی لیگ‌برتر ایران سهم پرداختی صفر بوده است. استقلال هم به عنوان نایب قهرمان لیگ نوزدهم و جام حذفی پولی از بابت تبلیغات محیطی دریافت نکرده. در فصل بیستم هم که کلیه فعالیت‌های تبلیغات محیطی از سوی کمیته اقتصادی سازمان لیگ صورت گرفت طبق روال گذشته، هیچ گزارش مستندی از مبلغ قراردادها و در نهایت پرداخت مطالبات باشگاه‌ها منتشر نشده است.
سازمان لیگ توانمندی درآمدزایی ندارد
حالا به نظر می‌رسد که صحبت‌های مطرح شده از سوی درودگر، مدیران باشگاه‌ها و هواداران تیم‌ها را نسبت به ظرفیت‌های کلان درآمدزایی در حوزه تبلیغات محیطی آگاه کرده و بسیاری از طرفداران فوتبال خواستار اصلاح قوانین، واگذاری به باشگاه و جلوگیری از پنهان‌کاری درآمدزایی سازمان لیگ در تبلیغات محیطی هستند. اتفاقی که اگر رخ دهد می‌تواند باعث شفافیت درآمدها، رقابت برابر و درآمد بیشتر برای باشگاه‌هایی باشد که با تلاش و هزینه‌های قابل توجه در رده‌های بالایی فوتبال کشور قرار دارند. اکبر محمدی، مدیرعامل باشگاه پیکان بر ضرورت پرداخت درست سهم باشگاه‌ها از تبلیغات محیطی تاکید کرده و گفته: «تا به امروز حق باشگاه‌ها از امتیاز تبلیغات محیطی محقق نشده و هیچ کسی نمی‌داند سازمان لیگ از این حوزه چه میزان درآمد داشته است. در صورتی که این حق اولیه باشگاه‌هاست که در جریان جزئیات این اتفاق قرار بگیرد.» علی علیزاده، مدیر ورزشی باشگاه مس رفسنجان هم درباره مخالفت سازمان لیگ فوتبال با واگذاری تبلغات محیطی به باشگاه‌ها عنوان کرده: «سال گذشته مبالغی از سوی سازمان لیگ به حساب باشگاه مس رفسنجان بابت درآمد ناشی از تبلیغات محیطی واریز شد، اما درآمد ما از تبلیغات محیطی قطعا بیشتر از سازمان لیگ است. سازمان لیگ توانمندی درآمدزایی ندارد و تبلیغات محیطی را به خودمان واگذار کنید. با این وضعیت فقط سازمان لیگ برنده و بازنده باشگاه‌ها هستند.» باشگاه تراکتور هم در نامه‌ای به رئیس فدراسیون فوتبال خواهان در اختیار گرفتن تبلیغات محیطی در دیدارهای خانگی‌اش شده و نوشته: «صنعت مدرن فوتبال در ایران هیچگونه توجیه اقتصادی یا به تبع آن توجیه معنوی نداشته و فوتبال کشور را هر روز به پرتگاه نزدیکتر کرده و در آستانه ورود به فروپاشی قرار دهد. این در حالی است که درآمد فوتبال در ایران برای شرکت یا گروه‌هایی هست که در کنار فوتبال بوده و از طریق فضای مجازی و با شرکت‌های واسط اقتصادی فعالیت می‌کنند و تقریبا بیش از ۸۰ درصد سود کلان فوتبال به جیب آنها می‌رود و این در حالی است که هزینه کلان باشگاه‌داری بر عهده باشگاه است.»
با این وصف به نظر می‌رسد که هیات رئیسه سازمان لیگ و در راس آنها حیدر بهاروند، باید هر چه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف و برطرف کردن ابهامات تبلیغات محیطی طی سال‌های اخیر از سوی مجموعه تحت مدیریتش اقدام کند. درباره تبلیغات محیطی و محرومیت باشگاه‌ها از فعالیت‌های اقتصادی در این حوزه هم پرسش‌هایی مطرح است که ای کاش رئیس سازمان لیگ حداقل یکبار درباره آنها به صورت شفاف به رسانه‌ها پاسخ دهد. اینکه به چه علت، برگزاری مزایده تبلیغات محیطی با وجود درآمدزایی مثبت طی دو فصل ۱۸ و ۱۹حذف شد؟ اینکه آیا باشگاه‌ها به صورت شفاف حداقل پس از فعالیت مستقیم کمیته اقتصادی سازمان لیگ در تبلیغات میحطی از میزان درآمدزایی این سازمان خبر دارند یا خیر؟ سوال دیگر اینکه دلیل اصلی متضرر کردن باشگاه‌ها به دلیل محرومیت از فعالیت اقتصادی در حوزه تبلیغات محیطی چیست، آن هم درحالی که آنها سهم قابل توجهی از درآمدهای کلان سازمان حداقل طی ۳سال گذشته نداشته‌اند؟
